İlk 3 haftada; rahiminiz bebeğinizin yerleşebilmesi için kendini hazırlarken bu esnada döllenen yumurtanız da fallop tüpleri içerisinde ilerleyerek rahiminize ulaşmaya çalışır. Üstelik siz bu durumdan haberdar olmayabilirsiniz henüz adetiniz bile gecikmemiştir. Döllenmeden yaklaşık 4 gün sonra yumurtanız 200 hücreli bir top halindeyken rahminize ulaşmış olur. Dördüncü haftadan onuncu haftaya kadar embryo adını alan bebeğiniz rahim içerisinde kendine uygun yeri bulunca oraya yerleşir. Bu yerleşme bazen sizde az miktarda kanamaya sebep olabilir ve bu normal bir durumdur. Ancak normalden daha fazla kanama ve ağrınız olması halinde hemen doktorunuza başvurmanız gerekir.
Dördüncü haftada adetinizin gecikmesiyle birlikte gebe olduğunuzu öğrenmiş olabilirsiniz. Bu haftada henüz gebelikle ilgili bulantı gibi bulgularınız başlamamış olabilir telaş etmeyin bazen daha ileri dönemlerde başlayabilirler. Şu anda bebeğinizi haşhaş tohumundan daha küçük bir boyuttadır yani mikroskobiktir. Bu yüzden ultrasonda henüz göremeyebilirsiniz. Ancak bebeğinizin tüm organları gelişmeye hatta bazıları işlev görmeye başlamıştır ve bu yüzden bebeğiniz bu dönemde çok hassastır. İlk işiniz gebeliğinizin teyidi için doktorunuzu aramaktır. Daha sonra doktorunuzun belirteceği tarihte ultrason ile gebeliğin teyidi için kontrolünüze gitmeniz gerekmektedir.
5. haftadan itibaren bebeğiniz hızla büyümeğe başlar. Bu sürede göğüslerde hassasiyet, şişkinlik, yorgunluk, uykuya eğilim, koku hassasiyeti gibi gebeliğe bağlı bazı rahatsızlıklar hissedebilirsiniz. Bebeğinizin burnu, ağzı, kulakları şekillenmeye başlamıştır. Bununla birlikte bulantılar ve ara ara leke şeklinde hafif kanama şikayetiniz olabilir. 7. haftada halen küçük bir kuyruğa benzer görüntüyle birlikte bebeğiniz
Bebeğinizin elleri ve ayakları gelişmekte, kulakları ve burun ucu belirgin hale gelmekte. 8. haftada bebeğiniz yaklaşık bir fasulye büyüklüğünde yaklaşık 2.5 cmdir. Ultrasondaki kuyruk benzeri görüntü de neredeyse yokolmak üzeredir. Kalp atışları ultrasonda daha güçlü ve daha hızlı duyulabilir hale gelmiştir. Kalbi günden güne güçlenmektedir. Bu haftada ultrasonda bebeğinizin kafası vücuduna oranla daha büyük görünecektir. İlerleyen haftalarda tersine dönüp baş gövde oranı normale dönecektir. Her ne kadar genital organları gelişiyor olsa da bu haftada ultrasonda kız veya erkek olduğunu söylemek mümkün değildir. Aynı zamanda hareketleri başlamış olmasına rağmen siz henüz bunu hissedemezsiniz. Bu haftada embryo dönemi bitmiş olup bebeğiniz artık fetüs adını almaktadır.
Göğüsleriniz büyümektedir. Bulantı ve kusmalarınız artabilir. Gece uykularınızın kalitesi bozulabilir özellikle de sık sık tuvalete gitme ihtiyacınız artmışsa.
Bu haftaya kadar hala doktorunuza girmemiş iseniz hem kan testlerinizin yapılması hem de ultrasonda bebeğin ve kalp atışının görülmesi için artık gitmenizin vakti gelmiş demektir. Ayrıca bu hafta doktorunuzla ileri haftalarda yaptırılması önerilen tarama testleri hakkında detaylı bilgi almanız için de çok uygundur. Böylece bebeğiniz açısından riskli durumlar hakkında olasılık tayini yaptırmak isteyip istemediğinize karar verebilmeniz açısından yeterli zamanınız olacaktır.
Her ne kadar gebelik sürecini cam fanus içerisinde geçirmenizi istemesek de bu haftalarda bazı aktiviteler yönünden dikkat etmenizi isteyeceğiz. Temel mantık vücut ısınızı yükseltebilecek (sauna, sıcak su havuzları, solaryum), karnınıza travma gelmesine yol açabilecek, karın içi basıncını çok yükseltebilecek (maksimum izometrik kas kontraksiyonu yapacak şekilde ağırlık çalışmak, basketbol, futbol, su kayağı, ata binme, tennis) ve bebeğe oksijen akımını aksatabilecek (dalış, yüksek rakımda spor) durumlardan ve egzersizlerden kaçınmaktır. Yürüyüş, uygun hijyen sağlanmış havuzlarda su aerobiği, yüzme önerilen spor aktiviteleridir.
10- 11. haftada artık bebeğiniz gelişiminin kritik dönemini atlatmıştır. 11. haftada bebeğiniz yaklaşık 4 cm yani bir incir büyüklüğündedir. Bu haftadan önce karın bölgesinin dışında gelişmekte olan organlar 11-12.hafta civarında artık karın içerisine yerleşmiş ve karın ön duvarı tamamen kapanmış olmalıdır. Bebeğiniz yavaş yavaş ellerini yumruk yapıp açabilir hale gelmiştir.Kemikleri sertleşmekte ve böbrekleri idrar üretmeye başlamaktadır. Ultrasonda göbek kordonu belirgin hale gelmiştir. Tiroid bezi, pankreası, safra kesesi çalışmaya başlamaktadır. Yüzü daha çok insana benzer şekilde görülmektedir. Hatta diş tomurcukları bile diş etleri altında oluşmaya başlamıştır. Kısa bir süre sonra ağzını açıp dilini oynatır hale gelecektir. Bu haftalarda bebeğiniz az miktarda amniyotik sıvıyı akciğerlerinin içine alıp nefes verir gibi dışına atmaktadır. Bu her ne kadar gerçek anlamda nefes alıp verme olmasa da onun akciğerlerinin büyümesini ve gelişimini sağlamaktadır. Bu haftalarda 5-10 dakikalık uyku döngüsü başlamaktadır. Hatta öksürdüğünüzde uyanmasına bile yolaçabilirsiniz. Ultrasonda gerilme ve tekme atma hareketlerini suyun içinde minik kıvrımvari hareketler olarak izleyebilirsiniz ancak siz henüz bunları hissedemezsiniz.
12.haftaya yaklaşırken artık bulantılarınız biraz daha azalmaya başlayabilir ve siz kendinizi biraz daha enerjik hissedebilirsiniz. Bu zamana kadar bulantı, kusma nedeniyle yeterli beslemediğinizi düşünüyorsanız hiç merak etmeyin. Bebeğiniz kendisi için gerekli olan besinleri sizden almıştır. Bundan iştahınız biraz daha artabilir ve siz de daha sağlıklı bir beslenme düzenine artık geçebilirsiniz. Bazı gıdalar gebelikte bebeğiniz için risk oluşturabileceğinden her ne kadar bebeğin etkilenmesi riski düşük de olsa bunları tüketmemenizi isteyeceğiz.
Tebrikler bebeğiniz artık bir limon büyüklüğünde yaklaşık 5,5 cm. Bu haftada refleksleri gelişmeye başlıyor. Ellerini açıp kapayabilir, kol ve bacaklarıyla itme, tekmeleme hareketleri yapabilir. Hatta siz hissedemeseniz de hıçkırıklar bile başlayabilir. Yüzü neredeyse tamamen oluşmuştur. Göbek kordonunda kan akımı başlamıştır. Organların büyük bir kısmı gelişiminini tamamlamıştır artık geriye büyümeleri kalmıştır. Ultrasonda hareketleri daha belirgin haldedir. Hatta bazı araştırmalar bu haftalarda ultrasonda izlenen hereketliliğin bebeğin ilerideki hareketliliğini de yansıtabileceğini söylemektedir.
Bu haftada rahiminiz leğen kemiğinin içerinden yukarı karın içine doğru büyümeye başlar. Beliniz kalınlaşmaya başlayabilir ve her zaman giydiğiniz pantalonlarınızın sıktığını hissedebilirsiniz.
Kiloya dikkat! Genellikle bu haftalarda bulantıların geçmesi ve iştahınızın geri gelmesiyle birlikte kilo alımı hızlanabilir o yüzden sağlıklı ve kontrollü yemeğe dikkat.
Reflü, mide yanması, hazımsızlık, çarpıntı hissi bu haftalarda hissedebileceğiniz durumlar. Ara ara iç çamaşırınızda kokusuz beyaz bir akıntı da görebilirsiniz. Ancak bu durumlardan doktorunuzu haberdar etmeyi unutmayın. Akıntı ile hafif bir amniotik sıvı gelişini ayırtetmeniz mümkün olmayabilir. Şüpheniz olması halinde hemen doktorunuza başvurun.
13.haftayla birlikte ilk trimester bitmek üzeredir. Bundan sonra daha konforlu geçireceğiniz ikinci trimestere doğru yol almaktasınız. Hamileliğe bağlı birçok sıkıntı gerileyebileceği gibi düşük yapma riskiniz de ilk trimestere göre azalacaktır. Bu haftalarda eşinizle birlikte çevrenize bu mutlu haberi vermeyi değerlendirebilirsiniz.
13. haftada bebeğinizin parmak izleri oluşmaya başlar. Başı yaklaşık gövdesinin yarısı büyüklüğündedir ve göz kapakları gözleri korumak için kapalı durumdadır. Bağırsakları umblikal kordon içerisinde gelişirken bu haftalarda artık karın içerisine kendi yerlerine yerleşmiş olurlar. Cinsel organları da gelişmeye başlayacaktır ancak henüz ultrasonda görmek için erken bir dönemdir. Plasenta büyümekte ve ses telleri de gelişmeye başlamıştır.
Bu haftada göğüsleriniz kolostrum denen bebek için besin değeri çok yüksek olan onun doğduğunda alacağı ilk ve en önemli besini hazırlamakla meşguldür. Karnınız yavaş yavaş belirginleşmeye başlayabilir. Kabızlık, mide yanması, kokusuz beyaz akıntı gibi şikayetleriniz olabilir. Bu haftalarda hormonlara bağlı olarak cinsel istekte artış olabilir.
14. haftada bebeğiniz yaklaşık 8-9cm, bir limon boyutundadır. Bu haftada yüz kaslarını kullanamaya başlayarak yüzünü buruşturabilir, çişini yapabilir hatta baş parmağını emebilir. Genital organları artık tam olarak gelişmiştir. Tüm vücudunu sıcak tutabilmesi amacıyla vücudunu Lanugo adı verilen bir tüy kaplamaktadır. İlerleyen haftalarda vücudunda yağ birikimi başlamasıyla birlikte bu tüyler döküler. Ayrıca her ne kadar doğuma kadar rengi belli olmasada saçları ve kaşları da bu haftalarda oluşmaya başlar. İhtiyacı olan oksijeni göbek koronundan alır ve solunum egzersizleri yapmaya doğum sonrasına kendini hazırlamaya başlar.
Bu haftada kendinizi biraz daha enerjik hissetmeye başlayabilirsiniz. Göğüslerinizdeki hassasiyet azalmaya başlayacaktır. Bulantılarınız ve sık idrara çıkmalarınız azalabilir. Artık rahminiz pelvik bölgeden çıkıp karın boşluğuna doğru büyümeye başlayacağı için karnınıoz da daha belirginleşebilir. Bu haftalarda Round Ligamanı Ağrısı dediğimiz rahminizi her iki yandan tutan bağlarda gerilmeye bağlı keskin ağrılar olabilir. Bu rahiminizin büyüdüğünün göstergesidir.
15. haftada bebeğiniz yaklaşık bir elma boyutundadır. Göz kapakları kapalı olsa da ışığa tepki verebilir. Bacakları uzamaya başlamıştır ve tüm eklemlerini oynatabilir. Doğduğunda hazır olabilmek adına nefes alma, emme, yutma egzersizleri yapar. Sürekli kollarını bacaklarını oynatma, tekmeleme hareketleri yapar ancak kiloısu henüz çok az olduğundan siz hissedemezsiniz.
Bu haftada diş etleriniz hormonlara bağlı olarak şiş, kızarık ve hassas olabilir. Diş eti enfeksiyonlarının tedavi edilmeyip ilerlemesi halinde erken doğuma, preeklampsiye neden olduğunu gösteren çalışmalar mevcuttur. Bu yüzden iyi bir ağız hijyeni sağlamak, düzenli diş fırçalamak ve diş hekimi kontrollerine gitmek gebelik döneminde çok önemlidir.
İlk trimesterde kilo alımınız belirgin olmamakla birlikte ikinci trimesterde bebeğinde büyümeye başlamasıyla birlikte sizin de kilo alımınız artacaktır. Bu dönemde haftalık kilo takiplerinizi yapmanız hızlı veya yavaş kilo alımınızı farkedip erken önlem almanızı sağlayacaktır. Haftalık kilo alımınız değişebilmekle birlikte aylık 1-1.5 kilogram civarında olması önerilmektedir. Günlük almanız gereken kalori aktivite seviyenize ve kilonuza göre değişmekle birlikte ikinci trimesterde günlük ekstra 340 kalori almanız önerilir.
Bebeğiniz bu haftada 14-16cm, 260gr civarındadır. Neredeyse bir muz boyundadır. Bu haftalarda sindirim sisteminin gelişimi için önemli olan yutma hareketini bolca yapıyor olacaktır. Ayrıca bağırsakları mekonyum denen siyah, yapışkan, sindirim ürünü olan bir madde üretecektir ki doğduğunda ilk yapacağı dışkı bu olacaktır. Doğduğunda ilk karşılaşacağınız bu siyah dışkı sizi korkutmasın bu tamamen normaldir.
Siz de şu anda neredeyse hamilelik sürecinizfde yolun yarısına gelmiş durumdasınız. Şu ana kadara öğrenmediyseniz bu haftalarda yapılacak ultrasonda bebeğinizin cinsiyetini öğrenebilirsiniz. İştah artışını, kramplarınız, reflü, hazımsızlık ve halsizlik şiakyetleriniz devam edebilir. Artık büyüyen karnınız nedeniyle yataktan kalkmakta zorlanabilirsiniz. Ama işin bir de güzen yanı hamilelik hormonlarınıza bağlı olarak saçlarınız daha gür, tırnaklarınız daha güçlü olabilir ve her ikisi de daha hızlı uzayabilir. Ancak bu geçici bir etkidir. Ne yazıkki doğumdan sonra eski hızlarına geri döneceklerdir. Rahminiz bu haftada göbek deliğinizin hizasına ulaşmıştır. İlerleyen gebelik ve büyüyen bebekle birlikte vücudunuzun demir ihtiyacı artacaktır. Kırmızı et, ıspanak, nohut, mercimek gibi demirden zengin gıdalar tüketmeye özen gösterin.
Ayrıca 20 ile 24. haftalarda bebeğinizin anatomik gelişimini değerlendirmek ve bazı genetik hastalıklara yönelik ipuçlarını araştırmak amacıyla yapılan II. Düzey Ultrason incelemesi hakkında doktorunuzdan bilgi alıp yaptırmayı unutmayın.
Üçüncü trimester denilen son dönemece girmiş bulunuyorsunuz. Bebeğiniz yaklaşık 41cm ve 1 kilo civarındadır. Artık yavaş yavaş doğum için uygun pozisyonu almaya çalışacaktır. Bu haftalarda göz kırpma, emme, hıçkırık ve nefes alma gibi egzersizleri arttıracaktır. Bazı çalışmalar bebeğiniz bu haftalarda değişik uyku sikluslarına sahip olduğunu ve rüya görüyor olabileceğini öne sürmektedir.
Bu haftalarda Huzursuz Bacak Sendromu denilen özellikle alt bacaklarda karıncalanma gibi uyuyabilmek veya rahatlamak için onları hareket ettirme isteği doğuran garip bir his duyabilirsiniz. Sıklıkla geçici olup bacaklarınızı hareket ettirdiğinizde kaybolur. Sebebi bilinmemekle birlikte anne adaylarında sık görülür. Kafeini azaltmak, bacaklara masaj yapmak ve eksiklik durumunda hekiminiz ile görüşüp demir takviyesi yapmak bu semptomları hafifletebilir.
Eğer kan grubunuz Rh negatif ve eşinizin kan grubu Rh pozitif ise kan uyuşmazlığı denilen duruma sahipsiniz demektir. Bu durumda doktorunuz 28. haftada kan uyuşmazlığı için İndirekt Coombs denilen bir kan testine bakıp sonrasında bebeğinizi koprumak adına Rh İmmunoglobulin aşısı yaptırabilir. Doğum sonrasında bebeğiniz de Rh pozitif ise size bu aşının tekrarı önerilecektir.
Gebelik sürecinde vücudunuzda ödem ve şişkinlik olması normal olmak ile birlikte bu haftalarda hızlı kilo alımı, ödemde belirgin artma, yüzde şişkinlik olması halinde tansiyonunuzu ölçüp durumu hekiminize bildirmeyi ihmal etmeyin. Böylece preeklampsi denilen anne ve bebek için riskli olan bir durumu erken tespit edip müdahele etme şansına sahip olabilirsiniz.
Bebeğiniz buı haftada yaklaşık 1-1.4kg civarında olup boyu 39-41cm arasındadır. Bebeğinizin kasları, akciğerleri ve kafası büyümeye devam etmekte. Gelişen beynini güçlendirmek adına protein, C vitamini, demir ve folik asitten zengin gıdalarla beslenmeyi ihmal etmeyin. Doktorunuzla ek takviyeye ihtiyaç olup olmadığını teyit edebilirsiniz. Ayrıca bebeğinizin ve sizin hızla artan kalsiyum ihtiyacınızı karşılamak adına süt ürünleri gibi kalsiyumdan zengin gıdaları da tüketmeyi unutmayın.
Bu haftalarda bebeğiniz özellikle uykusunda gülümsemeye başlayabilir. Bazı dönemlerde bebeğinizin ritmik bir şekilde sizi tekmelediğini zannedebilirsiniz ki bu çoğunlukla bebeğinizin hıçkırıklarına bağlı bir vurma olacaktır. Bu haftalarda bebeğiniz çok aktif olmakla birlikte artık büyüdüğü ve hareket alanı kısıtlanmış olacağı için bunları daha çok dürtme veya dalgalanma hareketleri gibi hissedebilirsiniz. Günde iki kez bebeğinizin tekmelerini sayarak onun içeride keyfinin yerinde olup olmadığını takip edebilirsiniz. Gün içerisinde oturarak veya sol yanınıza dönük şekilde uzanarak bebek hareketlerini sayabilirsiniz. Hissettiğiniz tüm hareketleri sayın. 1 saat içerisinde 10 tane hareket olmaması halinde bebeğiniz uyuyor olabilir, birşeyler yiyip sol yanınıza dönük uzanın ve yarım saat daha bekleyin hala oynamaz veya az oynar ise doktorunuza bilgi verin.
Bu haftalarda kabızlık şikayetiniz devam edebilir. Bunu ve hemoroid riskini azaltmak adına bol sıvı ve lifli gıda tüketin. Bu haftalarda migren ataklarınız tetiklenebilir. O dönemlerde sessiz, karanlık bir ortamda dinlenemeye çalışın. Ağrınız için parasetamol grubu ilaçları kullanabilmek adına doktorunuza danışın.
Artık son 5 haftasınız. Bebeğiniz 35. haftada 2.4kg ve 46 cm civarındayken 39. haftaya geldiğinizde yaklaşık 48-53cm ve 3-3.6kg olacaktır. Bu haftalarda artık büyüdüğü ve hareket alanı da azalmış olduğu için tekmelerden ziyade dalgalanma ve dönme gibi hareketler hissedebilirsiniz.
Bebeğinizin beyni hızla gelişmekle birlikte onu koruyan kafatası yumuşak kalır. Bu durum dar doğum kanalından geçişini kolaylaştıracaktır. Böbrerkleri artık tam gelişmiştir. Karaciğerleri de büyük oranda çalışmaktadır. Fiziksel gelişiminin büyük bir kısmı tamamlanmıştır. Bundan sonraki dönemde artık vaktini kilo almak ile geçirecektir.
Rahminiz neredeyse göğüs kafesinizin hızasına kadar büyümüştür ve iç organlarınızı sıkıştırmktadır. Pubik kemiğinizden rahminizin tepe noktasına kadar olan mesafenin uzunluğu yaklaşık gebelik haftanıza eşdeğerdir. Yani 35. haftanızda bu mesafe de yaklaşık 35 cm.dir. Mesanenize yaptığı baskı sık sık idrara çıkma ihtiyacınızı da açıklayacaktır.
Bu haftalarda neredeyse tün sistemler gelişmiştir. Sadece sindirim sistemi henüz anne karnında beslenmesi olmadığından tam gelişmemiştir. Bebek doğduktan sonrası ilk yıl içerisinde hızla gelişecektir.
Bu hafta artık gebelik sürecinizin dolduğunu kabul ettiğimiz zamandır. Ancak gebelin yaklaşık %30'u doğumunu bu haftadan sonra yapmaktadır o yüzden telaş etmenize gerek yok.
Bebeğiniz 3-4 kg ve 48-56cm arasında olabilir. Üzerindeki lanugo tüylerini ve verniks kazeoza denilen kremsi maddeyi dökmüş olduğundan bu haftada doğan bebeklerde cilt biraz daha kuru görünümde olabilir. Bu geçici bir durumdur doğum sonrası normale döner. Geçen süreye bağlı olarak doğumda bir miktar tırnaklarının da uzamış olduğunu görebilirsiniz.
Bu haftada doktorunuz ile detaylı bir şekilde doğum planlamanızı yapmanızda fayda var. Olası riskler nedir, hangi noktada doğum induksiyonu ile doğumu başlatmak gerekir, hangi durumlar sezaryan doğumu gerektirir, hangi noktada ne gibi bulgulara özellikle dikkat etmeniz gerekir gibi başlıkları konuşmanızı öneririz.
Bu haftada doğum egzersizlerinizi, günlük yürüyüşlerinizi sıklaştırmaya, bebek hareketlerini yakından takip etmeye özen gösterin. Ayrıca bu dönemde doktorunuza bebeğinizin iyilik halini değerlendirmek açısından daha sık gitmeniz gerekebilir.
Bebeklerin az bir kısmı da 41. haftadan sonra gelmeye karar verebilir. Eğer doktorunuzun kontrolünde bebeğinizin durumu iyi, bebek hareketleri normal ve doktorunuz da beklemenizin uygun olduğunu belirtmiş ise telaş etmenize gerek yok. Siz sadece bol hareket ve bebeğin yakın takibi ile büyük günü beklemeye devam edin.
Şu ana kadar bebeğiniz hala gelmemiş ise telaşlanmayın. Gebeliklerin %5'inden azı 42. haftayı geçirebilse de bu hafta özellikle daha dikkatli olunması gereken bir dönemdir. Doktorunuz siz daha sık görmek isteyebilir. Ayrıca artık nasıl bir yol izleyeceğiniz hakkında daha detaylı konuşup fikir birliğine varıp sonucunda da sağlıkla bebeğinizi kucağınıza alacağınız dönemdesiniz.
