İlk 3 haftada; rahiminiz bebeğinizin yerleşebilmesi için kendini hazırlarken bu esnada döllenen yumurtanız da fallop tüpleri içerisinde ilerleyerek rahiminize ulaşmaya çalışır. Üstelik siz bu durumdan haberdar olmayabilirsiniz henüz adetiniz bile gecikmemiştir. Döllenmeden yaklaşık 4 gün sonra yumurtanız 200 hücreli bir top halindeyken rahminize ulaşmış olur. Dördüncü haftadan onuncu haftaya kadar embryo adını alan bebeğiniz rahim içerisinde kendine uygun yeri bulunca oraya yerleşir. Bu yerleşme bazen sizde az miktarda kanamaya sebep olabilir ve bu normal bir durumdur. Ancak normalden daha fazla kanama ve ağrınız olması halinde hemen doktorunuza başvurmanız gerekir.
Dördüncü haftada adetinizin gecikmesiyle birlikte gebe olduğunuzu öğrenmiş olabilirsiniz. Bu haftada henüz gebelikle ilgili bulantı gibi bulgularınız başlamamış olabilir telaş etmeyin bazen daha ileri dönemlerde başlayabilirler. Şu anda bebeğinizi haşhaş tohumundan daha küçük bir boyuttadır yani mikroskobiktir. Bu yüzden ultrasonda henüz göremeyebilirsiniz. Ancak bebeğinizin tüm organları gelişmeye hatta bazıları işlev görmeye başlamıştır ve bu yüzden bebeğiniz bu dönemde çok hassastır. İlk işiniz gebeliğinizin teyidi için doktorunuzu aramaktır. Daha sonra doktorunuzun belirteceği tarihte ultrason ile gebeliğin teyidi için kontrolünüze gitmeniz gerekmektedir.
5. haftadan itibaren bebeğiniz hızla büyümeğe başlar. Bu sürede göğüslerde hassasiyet, şişkinlik, yorgunluk, uykuya eğilim, koku hassasiyeti gibi gebeliğe bağlı bazı rahatsızlıklar hissedebilirsiniz. Bebeğinizin burnu, ağzı, kulakları şekillenmeye başlamıştır. Bununla birlikte bulantılar ve ara ara leke şeklinde hafif kanama şikayetiniz olabilir. 7. haftada halen küçük bir kuyruğa benzer görüntüyle birlikte bebeğiniz
Bebeğinizin elleri ve ayakları gelişmekte, kulakları ve burun ucu belirgin hale gelmekte. 8. haftada bebeğiniz yaklaşık bir fasulye büyüklüğünde yaklaşık 2.5 cmdir. Ultrasondaki kuyruk benzeri görüntü de neredeyse yokolmak üzeredir. Kalp atışları ultrasonda daha güçlü ve daha hızlı duyulabilir hale gelmiştir. Kalbi günden güne güçlenmektedir. Bu haftada ultrasonda bebeğinizin kafası vücuduna oranla daha büyük görünecektir. İlerleyen haftalarda tersine dönüp baş gövde oranı normale dönecektir. Her ne kadar genital organları gelişiyor olsa da bu haftada ultrasonda kız veya erkek olduğunu söylemek mümkün değildir. Aynı zamanda hareketleri başlamış olmasına rağmen siz henüz bunu hissedemezsiniz. Bu haftada embryo dönemi bitmiş olup bebeğiniz artık fetüs adını almaktadır.
Göğüsleriniz büyümektedir. Bulantı ve kusmalarınız artabilir. Gece uykularınızın kalitesi bozulabilir özellikle de sık sık tuvalete gitme ihtiyacınız artmışsa.
Bu haftaya kadar hala doktorunuza girmemiş iseniz hem kan testlerinizin yapılması hem de ultrasonda bebeğin ve kalp atışının görülmesi için artık gitmenizin vakti gelmiş demektir. Ayrıca bu hafta doktorunuzla ileri haftalarda yaptırılması önerilen tarama testleri hakkında detaylı bilgi almanız için de çok uygundur. Böylece bebeğiniz açısından riskli durumlar hakkında olasılık tayini yaptırmak isteyip istemediğinize karar verebilmeniz açısından yeterli zamanınız olacaktır.
Her ne kadar gebelik sürecini cam fanus içerisinde geçirmenizi istemesek de bu haftalarda bazı aktiviteler yönünden dikkat etmenizi isteyeceğiz. Temel mantık vücut ısınızı yükseltebilecek (sauna, sıcak su havuzları, solaryum), karnınıza travma gelmesine yol açabilecek, karın içi basıncını çok yükseltebilecek (maksimum izometrik kas kontraksiyonu yapacak şekilde ağırlık çalışmak, basketbol, futbol, su kayağı, ata binme, tennis) ve bebeğe oksijen akımını aksatabilecek (dalış, yüksek rakımda spor) durumlardan ve egzersizlerden kaçınmaktır. Yürüyüş, uygun hijyen sağlanmış havuzlarda su aerobiği, yüzme önerilen spor aktiviteleridir.
10- 11. haftada artık bebeğiniz gelişiminin kritik dönemini atlatmıştır. 11. haftada bebeğiniz yaklaşık 4 cm yani bir incir büyüklüğündedir. Bu haftadan önce karın bölgesinin dışında gelişmekte olan organlar 11-12.hafta civarında artık karın içerisine yerleşmiş ve karın ön duvarı tamamen kapanmış olmalıdır. Bebeğiniz yavaş yavaş ellerini yumruk yapıp açabilir hale gelmiştir.Kemikleri sertleşmekte ve böbrekleri idrar üretmeye başlamaktadır. Ultrasonda göbek kordonu belirgin hale gelmiştir. Tiroid bezi, pankreası, safra kesesi çalışmaya başlamaktadır. Yüzü daha çok insana benzer şekilde görülmektedir. Hatta diş tomurcukları bile diş etleri altında oluşmaya başlamıştır. Kısa bir süre sonra ağzını açıp dilini oynatır hale gelecektir. Bu haftalarda bebeğiniz az miktarda amniyotik sıvıyı akciğerlerinin içine alıp nefes verir gibi dışına atmaktadır. Bu her ne kadar gerçek anlamda nefes alıp verme olmasa da onun akciğerlerinin büyümesini ve gelişimini sağlamaktadır. Bu haftalarda 5-10 dakikalık uyku döngüsü başlamaktadır. Hatta öksürdüğünüzde uyanmasına bile yolaçabilirsiniz. Ultrasonda gerilme ve tekme atma hareketlerini suyun içinde minik kıvrımvari hareketler olarak izleyebilirsiniz ancak siz henüz bunları hissedemezsiniz.
12.haftaya yaklaşırken artık bulantılarınız biraz daha azalmaya başlayabilir ve siz kendinizi biraz daha enerjik hissedebilirsiniz. Bu zamana kadar bulantı, kusma nedeniyle yeterli beslemediğinizi düşünüyorsanız hiç merak etmeyin. Bebeğiniz kendisi için gerekli olan besinleri sizden almıştır. Bundan iştahınız biraz daha artabilir ve siz de daha sağlıklı bir beslenme düzenine artık geçebilirsiniz. Bazı gıdalar gebelikte bebeğiniz için risk oluşturabileceğinden her ne kadar bebeğin etkilenmesi riski düşük de olsa bunları tüketmemenizi isteyeceğiz.
Tebrikler bebeğiniz artık bir limon büyüklüğünde yaklaşık 5,5 cm. Bu haftada refleksleri gelişmeye başlıyor. Ellerini açıp kapayabilir, kol ve bacaklarıyla itme, tekmeleme hareketleri yapabilir. Hatta siz hissedemeseniz de hıçkırıklar bile başlayabilir. Yüzü neredeyse tamamen oluşmuştur. Göbek kordonunda kan akımı başlamıştır. Organların büyük bir kısmı gelişiminini tamamlamıştır artık geriye büyümeleri kalmıştır. Ultrasonda hareketleri daha belirgin haldedir. Hatta bazı araştırmalar bu haftalarda ultrasonda izlenen hereketliliğin bebeğin ilerideki hareketliliğini de yansıtabileceğini söylemektedir.
Bu haftada rahiminiz leğen kemiğinin içerinden yukarı karın içine doğru büyümeye başlar. Beliniz kalınlaşmaya başlayabilir ve her zaman giydiğiniz pantalonlarınızın sıktığını hissedebilirsiniz.
Kiloya dikkat! Genellikle bu haftalarda bulantıların geçmesi ve iştahınızın geri gelmesiyle birlikte kilo alımı hızlanabilir o yüzden sağlıklı ve kontrollü yemeğe dikkat.
Reflü, mide yanması, hazımsızlık, çarpıntı hissi bu haftalarda hissedebileceğiniz durumlar. Ara ara iç çamaşırınızda kokusuz beyaz bir akıntı da görebilirsiniz. Ancak bu durumlardan doktorunuzu haberdar etmeyi unutmayın. Akıntı ile hafif bir amniotik sıvı gelişini ayırtetmeniz mümkün olmayabilir. Şüpheniz olması halinde hemen doktorunuza başvurun.
13.haftayla birlikte ilk trimester bitmek üzeredir. Bundan sonra daha konforlu geçireceğiniz ikinci trimestere doğru yol almaktasınız. Hamileliğe bağlı birçok sıkıntı gerileyebileceği gibi düşük yapma riskiniz de ilk trimestere göre azalacaktır. Bu haftalarda eşinizle birlikte çevrenize bu mutlu haberi vermeyi değerlendirebilirsiniz.
13. haftada bebeğinizin parmak izleri oluşmaya başlar. Başı yaklaşık gövdesinin yarısı büyüklüğündedir ve göz kapakları gözleri korumak için kapalı durumdadır. Bağırsakları umblikal kordon içerisinde gelişirken bu haftalarda artık karın içerisine kendi yerlerine yerleşmiş olurlar. Cinsel organları da gelişmeye başlayacaktır ancak henüz ultrasonda görmek için erken bir dönemdir. Plasenta büyümekte ve ses telleri de gelişmeye başlamıştır.
Bu haftada göğüsleriniz kolostrum denen bebek için besin değeri çok yüksek olan onun doğduğunda alacağı ilk ve en önemli besini hazırlamakla meşguldür. Karnınız yavaş yavaş belirginleşmeye başlayabilir. Kabızlık, mide yanması, kokusuz beyaz akıntı gibi şikayetleriniz olabilir. Bu haftalarda hormonlara bağlı olarak cinsel istekte artış olabilir.
14. haftada bebeğiniz yaklaşık 8-9cm, bir limon boyutundadır. Bu haftada yüz kaslarını kullanamaya başlayarak yüzünü buruşturabilir, çişini yapabilir hatta baş parmağını emebilir. Genital organları artık tam olarak gelişmiştir. Tüm vücudunu sıcak tutabilmesi amacıyla vücudunu Lanugo adı verilen bir tüy kaplamaktadır. İlerleyen haftalarda vücudunda yağ birikimi başlamasıyla birlikte bu tüyler döküler. Ayrıca her ne kadar doğuma kadar rengi belli olmasada saçları ve kaşları da bu haftalarda oluşmaya başlar. İhtiyacı olan oksijeni göbek koronundan alır ve solunum egzersizleri yapmaya doğum sonrasına kendini hazırlamaya başlar.
Bu haftada kendinizi biraz daha enerjik hissetmeye başlayabilirsiniz. Göğüslerinizdeki hassasiyet azalmaya başlayacaktır. Bulantılarınız ve sık idrara çıkmalarınız azalabilir. Artık rahminiz pelvik bölgeden çıkıp karın boşluğuna doğru büyümeye başlayacağı için karnınıoz da daha belirginleşebilir. Bu haftalarda Round Ligamanı Ağrısı dediğimiz rahminizi her iki yandan tutan bağlarda gerilmeye bağlı keskin ağrılar olabilir. Bu rahiminizin büyüdüğünün göstergesidir.
15. haftada bebeğiniz yaklaşık bir elma boyutundadır. Göz kapakları kapalı olsa da ışığa tepki verebilir. Bacakları uzamaya başlamıştır ve tüm eklemlerini oynatabilir. Doğduğunda hazır olabilmek adına nefes alma, emme, yutma egzersizleri yapar. Sürekli kollarını bacaklarını oynatma, tekmeleme hareketleri yapar ancak kiloısu henüz çok az olduğundan siz hissedemezsiniz.
Bu haftada diş etleriniz hormonlara bağlı olarak şiş, kızarık ve hassas olabilir. Diş eti enfeksiyonlarının tedavi edilmeyip ilerlemesi halinde erken doğuma, preeklampsiye neden olduğunu gösteren çalışmalar mevcuttur. Bu yüzden iyi bir ağız hijyeni sağlamak, düzenli diş fırçalamak ve diş hekimi kontrollerine gitmek gebelik döneminde çok önemlidir.
İlk trimesterde kilo alımınız belirgin olmamakla birlikte ikinci trimesterde bebeğinde büyümeye başlamasıyla birlikte sizin de kilo alımınız artacaktır. Bu dönemde haftalık kilo takiplerinizi yapmanız hızlı veya yavaş kilo alımınızı farkedip erken önlem almanızı sağlayacaktır. Haftalık kilo alımınız değişebilmekle birlikte aylık 1-1.5 kilogram civarında olması önerilmektedir. Günlük almanız gereken kalori aktivite seviyenize ve kilonuza göre değişmekle birlikte ikinci trimesterde günlük ekstra 340 kalori almanız önerilir.
16. haftada bebeğiniz yaklaşık bir avokado boyutuna ulaşmıştır. Artık sırt kasları kuvvetlenmeye başladığından başını daha dik tutabilir. Kol- bacak hareketleri daha artmıştır. Gözleri de artık çalışmaya başlar, yana hareketlere ve ışığı hissetmeye başlar. Yüz kaslarının da gelişimiyle bu erken dönemlerde kaşlarını çatma gibi mimikler de yapabilir. Derisi henüz transparandır ve yağ dokusu gelişmemiştir. Bu yüzden rahminizin içine bakabilecek olsanız bebeğinizin damarlarını cildinin altında izleyebilirsiniz. Artık kulağı içerisindeki küçük kemikler de geliştiğinden bu haftalarda bebeğiniz sizi duymaya başlayabilir. Sizi tanıyabilmesi için şimdiden ona şarkılar söylemeye, onunla sohbet etmeye başlayabilirsiniz.
Bebeğiniz 17. haftada yaklaşık 150 gram olup neredeyse avuç içiniz boyundadır yani 12 cm. civarındadır. İskeleti kıkırdaktan kemiğe dönüşmeye başlamıştır ve göbek kordonu da her geçen gün güçlenmektedir. Kalp atım hızı dakikada 140-150 olmuştur. Bu haftada parmak izleri de oluşmaya başlayacaktır.Bu haftalarda vajinal akıntınız ve alerjenlere sensitiviteniz artabilir. Gebelik hormonlarının etkisiyle burunda tıkanıklık ve buna bağlı horlama şikayetiniz olabilir. Gebelerde sık rastlanan ve geçici olan bir durumdur. Odanızı nemli tutmanız ve yatarken kafanızı hafifçe yükseltmeniz işe yarayabilir. Ara ara baş ağrınız olabilir doktorunuza danışarak uygun ilaçları kullanabilirsiniz. Günde en az 8 bardak sıvı tüketmeye özen gösterin. Böylece gebelikte rastlanan baygınlık hissi ve baş dönmesiyle daha kolay baş edebilirsiniz.
18. haftada bebeğinizin baş popo mesafesi yaklaşık 14 cm., kilosu da 200gr. civarındadır. Kol bacak hareketleri artmıştır. Hıçkırık ve esneme gibi hareketler yapar. Hatta siz bu hareketlerin bir kısmını hissetmeye bile başlayabilirsiniz.
Kız bebeklerde rahim ve tüpler oluşmuş olup yerlerine yerleşmiştir. Erkeklerde de dış genital yapı belirginleşmiştir. Sinirlerin etrafını kaplayan myelin adlı doku oluşmaya başlamıştır ve doğumdan sonraki bir yıla kadar da gelişimi devam edecektir.
Sizin de iştahınız ve aşermeleriniz artabilir. Tercihinizi sağlıklı besinlerden yana kullanmaya gayret edin. Bu dönemde kardiyovasküler sisteminizde belirgin değişiklikler olacaktır. Tansiyonunuz normalinizden daha düşük olabilir. O yüzden ani kalkma gibi tansiyonununzu düşürebilecek hareketlerden kaçının. Sırtüstü uzun süre yattığınızda rahminize giden ana damarda baskı oluşabileceğinden arada yana dönük olarak yatmayı deneyin. Ara ara bacaklarınıza kramp girebilir bu durumdan doktorunuzu haberdar edecek olursanız gerekli takviyeleri yapacaktır. İkinci trimesterde salgılanan relaksin hormonuna bağlı olarak kemikleri tutan bağ dokularında gevşemeler olabilir. Bu da leğen kemiğinizde ara ara ağrı hissetmenize ve hatta ayak numaranızda artışa sebep olabilir.
.
19.haftada bebeğiniz yaklaşık 13-15cm olup kilosu da 200-225gr civarındadır. Neredeyse büyük bir mango boyutuna gelmiştir. Kol ve bacakları daha orantılı bir şekilde gövdede yerlerini almıştır. Bu haftalarda bebeğinizin vücudunu verniks kazeoza adı verilen onu 9 ay boyunca içinde bulunduğu amniyotik sıvıda koruyan peynirimsi bir madde sarar. Böylece doğduğu zaman 9 ay su içinde bulunmasına bağlı buruş buruş doğması da engellenmiş olur. Bir nevi bebeğinizin ilk kırışıklıktan koruma kremi diyebilirsiniz. Doğuma doğru azalır ancak erken doğan bebeklerde hala yoğun izlenebilir. Bebeğinizin böbrekleri idrar üretmeye devam eder. Kafasında saçlar çıkmaya başlayabilir.
Bu haftalarda bebek hareketlerini hissetmeye başlayabilirsiniz. Eğer hissetmeye başlamadıysanız endişe etmeyin. Bebek hareketleri 18 ile 22. haftalar arasında hissedilmeye başlanabilir. Ara ara bacak kramplarınız, sırt ağrılarınız olabilir. Kabızlık da durumu daha kötüleştirebilir. Bol sıvı tüketmeye, bol lifli gıda tüketmey fırsat buldukça bacaklarınızı dinlendirmeye özen gösterin. Hamilelikte vajinal mantar enfeksiyonları ile daha sık karşılaşılabilir ve daha inatçı olabilir. Doktorunuz ile görüşüp uygun tedaviyi almayı ihmal etmeyin. Gebelikte ciltte de değişiklikler olabilir. Artmıuş östrojene bağlı olarak avuç içleriiz daha kırmızı görünebilir. Ayrıca lekelenmeler olabilir. Dudak üstü, yanaklar ve alnı da içerelen lekelenmeye kloazma veya gebelik maskesi denmektedir. Ayrıca göğüs uçlarınız, çilleriniz, koltukaltlarınız, yara izleriniz, bacak iç kısımlarınız ve genital bölgenizde de renkte koyulaşma izleyebilirsiniz. Göbeğinizde orta hat boyunca uzanan linea nigra denen koyu renkli bir çizgi izleyebilirsiniz. Bu koyulaşmalar büyük olasılıkla doğum sonrası kaybolacaktır. Ancak bunların kalıcı olmaması için gebelikte bunları güneşten korumaya çalışın. Şapka takın, doktorunuza danışarak güneş koruyucu kremler kullanın.
Bebeğiniz bu haftada 14-16cm, 260gr civarındadır. Neredeyse bir muz boyundadır. Bu haftalarda sindirim sisteminin gelişimi için önemli olan yutma hareketini bolca yapıyor olacaktır. Ayrıca bağırsakları mekonyum denen siyah, yapışkan, sindirim ürünü olan bir madde üretecektir ki doğduğunda ilk yapacağı dışkı bu olacaktır. Doğduğunda ilk karşılaşacağınız bu siyah dışkı sizi korkutmasın bu tamamen normaldir.
Siz de şu anda neredeyse hamilelik sürecinizfde yolun yarısına gelmiş durumdasınız. Şu ana kadara öğrenmediyseniz bu haftalarda yapılacak ultrasonda bebeğinizin cinsiyetini öğrenebilirsiniz. İştah artışını, kramplarınız, reflü, hazımsızlık ve halsizlik şiakyetleriniz devam edebilir. Artık büyüyen karnınız nedeniyle yataktan kalkmakta zorlanabilirsiniz. Ama işin bir de güzen yanı hamilelik hormonlarınıza bağlı olarak saçlarınız daha gür, tırnaklarınız daha güçlü olabilir ve her ikisi de daha hızlı uzayabilir. Ancak bu geçici bir etkidir. Ne yazıkki doğumdan sonra eski hızlarına geri döneceklerdir. Rahminiz bu haftada göbek deliğinizin hizasına ulaşmıştır. İlerleyen gebelik ve büyüyen bebekle birlikte vücudunuzun demir ihtiyacı artacaktır. Kırmızı et, ıspanak, nohut, mercimek gibi demirden zengin gıdalar tüketmeye özen gösterin.
Ayrıca 20 ile 24. haftalarda bebeğinizin anatomik gelişimini değerlendirmek ve bazı genetik hastalıklara yönelik ipuçlarını araştırmak amacıyla yapılan II. Düzey Ultrason incelemesi hakkında doktorunuzdan bilgi alıp yaptırmayı unutmayın.
Bebeğiniz bu haftada yaklaşık 300gr olup baş popo mesafesi de yaklaşık 18 cm.dir. Bebeğiniz içeride yaptığı harekelerin sıklığını ve kuvvetini de arttıracaktır. Ancak o da bir yenidoğan gibi ara ara uyuma periyotlarına sahiptir. Böylece siz de arada rahatça dinlenebilirsiniz.
Bu haftalarda bebeğinizin tat tomurcukları da gelişmeye başlayacaktır. Yapılan bazı çalışmalar annenin yemiş olduğu gıdaların tadının amniotik sıvı vasıtasıyla bebeğe iletildiğini ve daha sonra bebeğin ilerleyen yaşlarında anne karnında tadını almış olduğu besinleri yemeğe daha eğilimli olduğunu göstermiştir. Yani gebeliğinizde yiyeceğiniz sağlıklı gıdalar ile bebeğinizin ileride sağlıklı beslenme alışkanlığına sahip olması için bir adım atabilirsiniz.
Gebelik sürecinde diş etlerinizde şişme, kızarıklık, hassasiyet ve kanama olabilir. Diş hekimi kontrollerinizi ihmal etmeyin. Kabızlık ve gaz şikayetlerinizi azaltmak için bol bol sıvı tüketmeye ve lifli gıdalar yemeğe özen gösterin. Yağ üretimine bağlı olarak cildinizde sivilcelenme eğilimi olabilir. Cilt temizliğinizi düzenli yapmaya ve yağ içermeyen cilt ürünleri kullanmaya çalışın. Ayrıca gebelikte variköz damarların oluşumuna da eğilim artmaktadır. Düzenli egzersiz yapmaya, fırsat buldukça ayaklarınızı yükseğe kaldırarark dinlenmeye ve kilo alımınızın kontrollü olmasına özen gösterin.
Bebeğiniz bu haftada yaklaşık 20 cm. Olup 400 gr. Civarındadır. Bu hafatalarda bebeğinizin göz kapakları kapalı olmasına rağmen karnınıza tutacağınız ışığa tepki verebilir. Sinir sistemi geliştikçe ellerde de kavrama hareketi gelişecektir. Bebeğinizi ultrasonda göbek kordonunu yakalamış olarak görebilirsinizi. Ayrıca sesi duyup vücudunuz içindeki kalp atışı, midenizden çıkan sesler gibi sesleri ayırt etmesi de gelişecektir.
Bu haftalarda vücudunuzda şişlikler artabilir. Ellerinizdeki şişliğe bağlı olarak yüzükleriniz dar gelmeye başlayabilir. Saçlarınızda gürleşme, vücut tüylenmesinde artış, hızlı uzayan tırnaklar, cilt değişiklikleri, çatlaklar, ciltte renk değişiklikleri, meme uçlarında büyüme ve renk değişikliği, ayaklarda büyüme gibi değişiklikler yine bu haftada da görülebilir.
Ara ara rahminiz doğuma hazırlık yapmak adına düzensiz, yoğunluğu değişken, yalancı kasılmalar yapabilir. Bu yalancı kasılmalara Braxton Hicks kontraksiyonları denir ve zararsızdır. Kasık ağrısı hissetmenize yolaçabilirler.
Düzenli egzersiz, günde 2 lt. Sıvı tüketme, yeterli ve kaliteli uyku, nefes egzersizleri, dengeli ve doğru beslenme bu dönemdeki birçok sıkıntınızı azaltmanızı sağlayacaktır.
Bebeğinizi şu an yaklaşık 20 cm ve 500 gr civarında. Şu anda cildi hala buruşuk, zaman içinde yağ dokusu arttıkça bu buruşukluklar dolmaya başlayacak. Önünüzdeki dört haftalık sürede bebeğiniz kilosunu ikiye katlayacaktır. Bebeğinizin organları ve kemikleri derisinin altında görünebnilmekıte ve gelişen damarlara bağlı olarak kırmızı renkte.
23.haftanızda yaklaşık 6. ayınızın içindesiniz. Yani geriye sadece 3 ay kaldı. Vücudunuz beyninizden ayak parmak ucuna kadar olan değişimlerine devam etmekte. Hormonların etkisiğyle ara ara kafanızı karışık hissedebilirsiniz, dikkatinizi toplamakta zorlanabilirsiniz. Avuç içleriniz ve ayak tabanlarınız kızarık görünebilir. Yüzünüzde gebelik maskesi, göbek orta hatta linea nigra denilen kahverengi çizgi oluşabilir.
Bu haftalar nefes egzersizleriyle rahatlamayı, doğumun ve yeni annelik düşüncesinin yaratacağı endişelerle başetmeyi öğrenmeye başlamanız için iyi bir zaman olabilir.
Şişkinlik probleminizi azaltabilmek adına bol sıvı tüketmeniz önemlidir. Ayrıca gebelikte karşılaşılan horlama problemiyle başetmek adına odanızda hava nemlendirme cihazı bulundurabilirsiniz. Diş etlerinizdeki kanamayı azaltmak için de dişlerinizi düzenli fırçalayıp diş ipi ile temizlemeyi ihmal etmeyin.
El bileklerinizdeki ödem ordan geçen sinirde baskı yapıp parmaklarınızda ağrı ve uyuşma hissine yolaçabilir. Karpal Tünel Sendromu olarak adlandırılan bu durumun önüne geçebilmek adına el germe egzersizleri yapmaya ve masa başında çalışırken dirseklerinizin ellerinizden daha yüksek seviyede olmamasına özen gösterin.
Bebeğiniz bu haftada yaklaşık 22cm ve 600 gr civarında. Bu haftalarda bebeğiniz hızla kilo almaya devam ediyor. İşitme sistemi de hızal gelişmekte olduğundan bu haftalarda bebeğiniz ona dinlettiğiniz müzikleri tanıyabilir ve sakinleşebilir. Bu haftalarda renk pigmentleri henüz olmadığından beyaz saç, kirpik ve kaşlara sahiptir. Tat tomurcukları gelişmeye devam ediyor. Akciğerlerine giden solunum boruları oluşuyor. Cildi hala ince ve transparan ama kısa zaman sonra bu da değişecek.
24-28. hafta arası gebelikte ortaya çıkan şeker hastalığını yani gestasyonel diyabeti ortaya çıkarmak için yapılan şeker yükleme testi için uygun olan zamandır. Tedavi edilmeyen, farkedilmeyen gestasyonel diyabet bebeğinizin kilosunun fazla olması nedeniyle zor ve riskli vajinal doğum yapmanıza, sezaryan gereği doğmasına, bebeğinizde doğumdan sonra düşük şeker olmasına, bebekte kalp problemleri olmasına yolaçabilir. Bu yüzden bu durumun erken tespiti önemlidir. 50 gram şeker yükleme testinin yksek gelmesi diyabetiniz olduğu anlamına gelmez. Esas tanı için gerekli olan 100 gram şeker yükleme testinin yapılması gerektiği anlamına gelir. Bu sonuca göre tanınız kesinleşecek ve kan şekeriniz takip ve gerekirse tedavi altına alınacaktır.
Ayrıca bu haftalar erken doğum yani preterm eylem ve bulguları hakkında doktorunuzdan detaylı bilgi almanız için iyi bir dönemdir. Böylece bu bulguları takip edebilir ve şüpheli bir durumda hemen doktoruna haber verip erken müdahale ile durumu geciktirme şansına sahip olabilirsiniz.
Ne yazıkki sizin için uyumak kolaylaşmıyor. Gebeliğe bağlı uykusuzluk birçok hamileyi etkilemekte. Bacaklarınızın arasına yastık koyarak ve dizlerinizi kıvararak dinlenmeyi deneyebilirsiniz.
Bu haftalarda göbek deliğiniz dışarı doğru çıkık görünebilir. Genellikle bu durum doğum sonrasında eskiye döner. Carpal tünel sendromu denilen el bileğinizden geçöen sinirin ödem nedeniyle sıkışması neticesinde ellerde uyuşukluk, karıncalanma hissi bu dönemlerde de karşınıza çıkabilir. Elinizin üzerine yatmamaya, ara ara el ve el bileğinizi hareket ettirmeye çalışmanız faydalı olabilir. Migren atakları, kabızlık, alt karın bölgenizde ara ara düzensiz ağrı hissi, bacak krampları, göz kuruluğu, görmede bulanıklık gibi şikayetler yine bu haftalarda görülebilir. Doktorunuza bu durumları bildirip gerekli önlemleri almayı ihmal etmeyin.
Bebeğiniz yaklaşık 23cm ve 700 gr civarında. Bu haftalarda bebeğiniz saç rengi belirginleşmeye başlayabilir. Kilo alması arttığı için cildinin buruşuk görüntüsü yerine daha düzgün veya yenidoğan bebek görünümüne benzer bir hal alabilir. Cildi daha pembe bir renk almaya başlar. Akciğer gelişimi devam etmekle birlikte henüz tamamalanmamıştır. Akciğerlerde bebek doğduğunda oksijen ile akciğerlerin genişlemesine yardımcı olan surfaktan denilen madde üretilmeye başlamıştır. Bebeğinizin burnu ve burun delikleri çalışmaya başlamaktadır. Böylece nefes alma pratikleri yapmaya başlayabilir. Şu anda hava olmadığı için burun ile amniotik sıvıyı içine çekebilecektir.
Ne yazıkki bazı annelerde bu haftalarda hemoroid denilen variköz venler ortaya çıkabilir. Hiçbir şikayet yaratmayacağı gibi bazısı ağrı ve hatta rektal kanama şikayeti yapabilir. Kabızlık bu şikayetleri kötüleştirebilir. O yüzden bol sıvı tüketmeye ve lifli gıdalar yemeğe özen göstermek gerekir. Kegel egzersizleri yapmak, ağrı esnasında soğuk uygulamak rahatlatıcı olabilir.
Hormonlarınıza bağlı olarak normalde dökülen saçlartınız biraz daha uzun süre tutunacaktır. Doğum sonrasında bu ekstra saçlar dökülecektir. O yüzden şu an mevcutken keyfini çıkarın.
Eskisi kadar rahat hareket edemeyebilirsiniz. Ancak doktorunuz izin verdiği sürece egzersizlerinizi yapmayı ihmal etmeyin. Çok yorugunken veya ağrı, baş dönmesi, nefes darlığı hissettiğiniz durumlarda egzersiz yapmayın. Bol su içmeyi ve dinlenme periyodları ayırmayı unutmayın.
24- 28. haftalar arasında şeker yükleme testinin yapılması sizin ve bebeğinizin sağlığı açısından önemlidir. Doktorunuzla detaylı olarak bunu konuşmayı ve ona göre karar verip doğru zamanda yaptırmayı unutmayın. Kan testlerinizin de belli aralıklarla tekrarlanması ve buna göre eksiklerinizin yerine konması için takviye almanız için planlama yapılacaktır.
Kilo takibinizi haftalık olarak yapabilirsiniz. Ödem veya kilo artışınızın hızlı olması durumunda doktorunuza bu durumdan bahsetmeyi unutmayın. Preeklampsi denilen gebelik döneminde tansiyon artışıyla giden, anne ve bebek açısından riskli olan durumun değerlendirilmesi için ek tetkikler yapmak isteyecektir.
Bebeğiniz yaklaşık 23 cm. ve 900 gram civarında. Bu haftalarda tırnakları oluşmaya başlayacak. Amniotik sıvıyı içine çekip dışarı atarak bir nevi soluma egzersizi yaparak sağlıklı akciğer gelişimi için pratik yapıyor. Bu haftaya kadar kapalı olan gözleri bu haftalarda açılmaya başlayacaktır. Yani bebeğinizi görmeye başlıyor. Karnınıza ışık tuttuğunuzda bebeğiniz bunu farkedip size tekmeyle yanıt verebilir. Kulakları daha gelişmiş olacak. Sizi ve eşinizi duyabilir. Ona bol bol konuşmayı unutmayın. Erkek bebeklerde bu haftalarda testisler aşağı skrotuma inmeye başlayacaktır. Bu süreç yaklaşık 2-3 ay sürecektir.
Bu haftalarda gebeliğe bağlı uykusuzluk problemi ortaya çıakbilir. Bacak krampları, gece tuvalete kalkma, bebeğin hareketleri bunu daha da zorlaştırabilir. Gün içinde egzersiz yapma, günlük temiz hava alma ve yatmadan tükettiğiniz sıvı miktarını azaltma bu durumu biraz iyileştirebilir.
Karnınız büyüdükçe şişkinlik ve gaz şikayetleriniz artabilir. Sık ancak küçük miktarda öğünler tüketmek bu durumu rahatlatabilir. Migren ataklarınız artabilir. Doktorunuza danışarak uygun ilaçlarla veya masaj, meditasyon gibi size iyi gelen tekniklerle bunları azaltmayı deneyebilirsiniz.
Karnınız büyüdükçe denge merkezinizin değişmesine, hormon etkisiyle gevşeyen bağlarınıza bağlı olarak kayma ve düşme gibi problemlerle daha sık karşılaşabilirsiniz. Geçici bir durum olmakla birlikte bu süreçte banyo, duş gibi kaygan zeminlerde yürürken düşmemeye özen gösterin.
Ara ara Round Ligaman ağrısı denen rahminizi tutan bağ dokusunda olan kasılmalara bağlı bıçak saplanması gibi ağrılar olabilir. Dinlenmeye ve uzanırken pozisyon değiştirmeye özen gösterin. Eğer dinlenmeyle geçmez ve düzenli sürekli bir şekilde devam eden bir ağrı halini alır ise hemen doktorunuzu durumdan haberdar edip kontrole gitmeyi unutmayın.Büyüyen bebekle birlikte sırtına binen yükten ötürü meydana gelebilecek sırt ağrılarını da azaltmak için germe egzersizleri, sırt kaslarını güçlendirici egzersizler yapmaya çalışın. Kilo alımınızı kontrollü tutmaya özen gösterin. Yürüme, ayakta kalma, oturma gibi eylemlerinizin süresini çok uzun tutmamaya çalışın.
Bebeğiniz yaklaşık 38 cm ve 950-1000 gram civarında. Bebeğiniz düzenli aralıklarla uyku ve uyanıklık intervallerine sahiptir. Gözlerini açıp kapar hatta bazen parmak emme hareketi de yapabilir. Akciğerleri henüz tam gelişmemiş olsa da doğması halinde özel yenidoğan bakım ünitesinde yoğun medikal destekle akciğerleri işlev görebilir. Bebeğiniz bu haftalarda duyabilir ancak kulak içleri halen verniks kazeoza denilen madde ile tıkalı olabilir. Bu haftalarda hıçkırık olabilir. Ritmik olarak ara ara hissettiğiniz o hareketler bebeğinizin hıçkırmasına bağlı olabilir. Bebeğiniz artık kaslara sahip olmaya başladığından daha kuvvetli tekmeler hissedebilirsiniz. Bu haftalarda bebeğinizin tat alma tomurcukları da iyice gelişmiş olacağından yediğinizi besinlerin çeşitliliğini arttırmaya özen gösterin. Böylece bebeğiniz katı gıda ile beslenme dönemine geçtiğinde bazı tatlara anne karnından aşina olacağı için onları daha kolay tüketebilir. Bazı bebekler acı yediğinizde hıçkırık ile buna cevap verebilir. Bu ona herhangi bir zarar vermez. Hıçkırık epizodları sadece birkaç dakika sürer, rahatlayın ve içinizdeki gıdıklanmanın tadını çıkarın.
İkinci trimesteri bitirmek üzeresiniz. Son dönemece girerken bazı yeni semptomlar farkedebilirsiniz. Bel ağrınız olabilir, bacaklarınıza kramp girmeye başlayabilir. Ne yazıkki gebelik haftası büyüdükçe ve vücudunuza binen yük arttıkça bu şikayetler de artabilir. Germe egzersizleri yapmaya çalışın. Biraz yürümeye çalışığ baldırlarınıza hafif masaj yapmak krampları rahatlatabilir. Ayrıca doktorunuza durumu bildirmeniz halinde magnezyum desteği planlaması yapmak da şikayetlerinizi bir miktar azaltabilir.
Vücudunuzda ödem olması normal ve geçici bir durumdur. Ancak çok şiddetli olduğunu düşünüyorsanız bunu doktorunuza bildirmeniz preeklampsi denilen annede yüksek tansiyonla giden, anne ve bebek için riskli olan bir durumun değerlendirilmesi açısından önemlidir. Ödemi azaltmak için gebeliğe uygun yürüyüş, yüzme gibi egzersizler yapabilirsiniz.
Üçüncü trimester denilen son dönemece girmiş bulunuyorsunuz. Bebeğiniz yaklaşık 41cm ve 1 kilo civarındadır. Artık yavaş yavaş doğum için uygun pozisyonu almaya çalışacaktır. Bu haftalarda göz kırpma, emme, hıçkırık ve nefes alma gibi egzersizleri arttıracaktır. Bazı çalışmalar bebeğiniz bu haftalarda değişik uyku sikluslarına sahip olduğunu ve rüya görüyor olabileceğini öne sürmektedir.
Bu haftalarda Huzursuz Bacak Sendromu denilen özellikle alt bacaklarda karıncalanma gibi uyuyabilmek veya rahatlamak için onları hareket ettirme isteği doğuran garip bir his duyabilirsiniz. Sıklıkla geçici olup bacaklarınızı hareket ettirdiğinizde kaybolur. Sebebi bilinmemekle birlikte anne adaylarında sık görülür. Kafeini azaltmak, bacaklara masaj yapmak ve eksiklik durumunda hekiminiz ile görüşüp demir takviyesi yapmak bu semptomları hafifletebilir.
Eğer kan grubunuz Rh negatif ve eşinizin kan grubu Rh pozitif ise kan uyuşmazlığı denilen duruma sahipsiniz demektir. Bu durumda doktorunuz 28. haftada kan uyuşmazlığı için İndirekt Coombs denilen bir kan testine bakıp sonrasında bebeğinizi koprumak adına Rh İmmunoglobulin aşısı yaptırabilir. Doğum sonrasında bebeğiniz de Rh pozitif ise size bu aşının tekrarı önerilecektir.
Gebelik sürecinde vücudunuzda ödem ve şişkinlik olması normal olmak ile birlikte bu haftalarda hızlı kilo alımı, ödemde belirgin artma, yüzde şişkinlik olması halinde tansiyonunuzu ölçüp durumu hekiminize bildirmeyi ihmal etmeyin. Böylece preeklampsi denilen anne ve bebek için riskli olan bir durumu erken tespit edip müdahele etme şansına sahip olabilirsiniz.
Bebeğiniz buı haftada yaklaşık 1-1.4kg civarında olup boyu 39-41cm arasındadır. Bebeğinizin kasları, akciğerleri ve kafası büyümeye devam etmekte. Gelişen beynini güçlendirmek adına protein, C vitamini, demir ve folik asitten zengin gıdalarla beslenmeyi ihmal etmeyin. Doktorunuzla ek takviyeye ihtiyaç olup olmadığını teyit edebilirsiniz. Ayrıca bebeğinizin ve sizin hızla artan kalsiyum ihtiyacınızı karşılamak adına süt ürünleri gibi kalsiyumdan zengin gıdaları da tüketmeyi unutmayın.
Bu haftalarda bebeğiniz özellikle uykusunda gülümsemeye başlayabilir. Bazı dönemlerde bebeğinizin ritmik bir şekilde sizi tekmelediğini zannedebilirsiniz ki bu çoğunlukla bebeğinizin hıçkırıklarına bağlı bir vurma olacaktır. Bu haftalarda bebeğiniz çok aktif olmakla birlikte artık büyüdüğü ve hareket alanı kısıtlanmış olacağı için bunları daha çok dürtme veya dalgalanma hareketleri gibi hissedebilirsiniz. Günde iki kez bebeğinizin tekmelerini sayarak onun içeride keyfinin yerinde olup olmadığını takip edebilirsiniz. Gün içerisinde oturarak veya sol yanınıza dönük şekilde uzanarak bebek hareketlerini sayabilirsiniz. Hissettiğiniz tüm hareketleri sayın. 1 saat içerisinde 10 tane hareket olmaması halinde bebeğiniz uyuyor olabilir, birşeyler yiyip sol yanınıza dönük uzanın ve yarım saat daha bekleyin hala oynamaz veya az oynar ise doktorunuza bilgi verin.
Bu haftalarda kabızlık şikayetiniz devam edebilir. Bunu ve hemoroid riskini azaltmak adına bol sıvı ve lifli gıda tüketin. Bu haftalarda migren ataklarınız tetiklenebilir. O dönemlerde sessiz, karanlık bir ortamda dinlenemeye çalışın. Ağrınız için parasetamol grubu ilaçları kullanabilmek adına doktorunuza danışın.
Bebeğiniz yaklaşık 41cm ve 1.4 kg civarında. Bebeğiniziz etrafı amniotik sıvı ile çevrili. Gebelik haftası ve bebeğiniz büyüdükçe bu sıvı da bir miktar azalacak. Göz gelişimi devam etmekte ancak doğduğunda halen görme keskinliği tam olmayacaktır. Günün büyük bir kısmında gözleri kapalı olacaktır. Cisimleri gözüne yakın mesafede tuttuğunuzda ayıtedebilecektir. Beyin gelişimi devam etmekte ve şekli girintili bir hal alarak daha çok beyin hücresine imkan sağlamaktadır. Elleri artık tamamen gelişmiştir ve ultrasonda ara ara ayağını tutmaya çalıştığını görebilirsiniz. Bu haftalarda tırnakları da uzamaktadır. Lanugo denilen bebeğinizin vücudunu kaplayan ve onun sıcak kalmasını sağlayan tüyler bu haftalarda artık yağ dokusu onu ısıtabildiğinden dökülmeye başlayacaktır. Yine de bir kısım tüyler doğum sonrası halen sırt ve omuzlarda izlenebilir. Bu haftada artık kemik iliği kan hücresi üretimini ele alacaktır. Böylece bebeğinizi doğması halinde daha yüksek kendi başına idare etme şansına sahip olacaktır.
Siz de bu haftalarda uyuma güçlüğüne bağlı olarak daha yorgun hissedebilirsiniz. Bebeğinizin diaframınıza baskı yapması nedeniyle uykuda nefes alma güçlüğü çekmeniz de bu durumu kolaylaştırabilir. Geceleri yastığını biraz yükseltip Karnınızın büyümesiyle birlikte denge merkeziniz değişeceğinden dengenizi kaybetme olasılığınız artacaktır. Ayrıca hormonlara bağlı olarak bağ dokularınızın daha gevşek olması da bu dengesizliği kolaylaştıracaktır. Gevşeyen bağ dokularıyla birlikte ayak numarınızda da büyüme farkedebilirsiniz. Gebeliğinizin başlarında hormonlara bağlı varolan duygu durum değişiklikleriniz de bu aylarda tekrar geri gelebilir. Doğuma bağlı kaygı ve korkular da bu duygusal iniş çıkışlarınızı tetikleyebilir. Eğer bu duygu değişiklikleri baş edilemez bir hal alır ve depresyon durumunuz ağır basacak olur ise mutlaka durumdan doktorunuzu haberdar etmeyi unutmayın.
Bebeğiniz yaklaşık 41cm ve 1.45 kg ölçümlerindedir. Neredeyse bir hindistan cevizi büyülüğünde. Büyüme atağı denilen hızlı büyüme ile karşılaşacağınız döneme yaklaşmakta. Artık kollarını ve bacaklarını rahatça istediği şekilkde hareket ettirmekte ve sizi tekmeleme sıklığı da artmakta. Bu da beraberinde fazla hareketlere bağlı olarak gece uykularında zorlanmanıza yolaçabilmekte. İyi haber bebeğinizin bu kadar hareketli olması onun içeride aktif ve sağlıklı olduğunu gösteriyor.
Bebeğinizin beyin içerisindeki bağlantıları ve gelişimi bu haftalarda büyük bir hız alır. Artık tüm brş duyusu da gelişmiştir. Her ne kadar şu an amniotik sıvının içerisinde olduğundan koku alamasa da doğduğunda koku alabiliyor olacaktır. Ara ara uyku periyotları olacaktır. Onu uyandırmak istediğinizde tatlı yemeniz onun hareketlenmesini sağlayacaktır.
Gebeliğin ikinci yarısından itibaren ara ara rahimimnizde kasılmalar hissedebilirsiniz. Bunlar Braxton-Hicks kasılmaları dediğimiz yalancı doğum sancılarınızdır. Bunlar sayesinde bebeğinizi doğuma hazırlık yapmaktadır. Bu sertleşmeler düzensiz ve dinlenmeyle kaybolma özelliğine sahiptir. Ancak düzenli ve dinlenmeyle geçmeyen kasılma, bel ağrısı, karında sertleşme, adet sancısına benzer ağrı veya aşağı genital bölgenize ağrı hissetmeniz durumunda bunlar erken doğum işareti olabilir hemen doktorunuzu aramanız gerekmektedir. Akıntının artması, renk ve kıvam değiştirip daha şeffaf su gibi olması halinde de yine su gelişini dışlayabilmek adına hemen doktorunuza haber verin.
Bu haftalarda göğsünüzden kolostrum denilen sarı-beyaz ilk sütünüzün geldğini farkedebilirsiniz. Bu korkulacak bir durum değildir. Göğüsleriniz de doğuma ve bebeğinize hazırlanmaktadır. Göğüs pedleri kullanarak giysinizin ıslanmasını önleyebilirsiniz.
Bebeğiniz bu haftada 41-43cm ve 1.6-1.8kg civarındadır. Artık bebeğinizin ana organları gelişmiştir. Sadece akciğerleri hala gelişmeye devam etmektedir. Yine de bu haftada doğması halinde sağkalma şansı çok iyidir. Cildi transparan görünümü kaybetmiştir. Akciğerleri içerisine amniotik sıvıyı alıp vererek doğum sonrası nefes alıp vermeye hazırlanmaktadır. Büyümesiyle birlikte yeri de azaldığı için hareketlerini daha çok dalgalanmalar şeklinde hissedebilirsiniz. Bu haftalarda bebeğiniz doğum kanala başı aşağıda olacak şekilde yerleşmeye çalışacaktır. Henüz baş aşağı dönmemiş olsa bile üzülmenize gerek yok ilerleyen haftalarda dönüşünü tamamlayıp doğum için ideal pozisyonu alabilir. Bebeğinizin de bu haftalarda uyku-uyanıklık periyotları olacaktır. Bu yüzden gün içinde ara ara bebeğinizin hareketlerinin azaldığını hissedebilirsiniz. Ancak 1-1.5 saat içerisinde hareketlerinde beklemenize ve birşeyler yemiş olmanıza rağmen artış olmaz ise hemen doktorunuza bilgi verin.
Bu haftalarda Braxton-Hicks kasılmaları denilen yalancı doğum sancılarını hissedebilirsiniz. Gebelik haftanız ilerledikçe bunlar daha sık hale gelebilir. İlk gebeliği olan anneler bunları fark edemeyebilir ancak daha önceden gebeliği olanlar daha kuvvetli hissedebilir. Bunların gerçek doğum sancılarından farkı düzensiz olmaları ve pozisyon değiştirme ile geçmesidir. Sıklıkla rahimin tepesinden başlayıp aşağı doğru yayılan sertleşme hissi olarak hissedilip 15-30 saniye sürer. Bu durumda pozisyon değiştirdiğinizde geçmiyor, sıklığı ve ağrı hissi artıyor ve düzenli şekilde geliyor ise hemen doktorunuzu haberdar etmeyi unutmayın.
Sizde de reflü, nefes darlığı hissi, kabızlık, hemoroid şikayetleri artarak devam edebilir. Az az az sık öğünler, lifli gıdalar yemek, bol sıvı tüketmek, akşam yatmaya yakın yemek yemeği kesmek, yatarken yastığınızı biraz yükselterek yatmak bu şikayetleri biraz azaltabilir.
Bebeğiniz bu haftada yaklaşık 2 kilo ve 43 cm civarındadır. Doğumunuza yedi hafta kaldı. Bebeğinizin kafasındaki kemikler hala oldukça esnektir. Bu özellik doğum esnasında dar olan doğum kanalından geçmelerini kolaylaştıracaktır. Ayrıca belli bir yaşa kadar kafasındaki kemikler tam kaynamayacaktır. Böylece bebeğiniz büyürken büyüyen beyninin de gelişmesine izin verecek şekilde kafası genişleyebilecektir. Vücudundaki diğer kemikler sertleşmeye başlamıştır. Ayrıca buruşuk görüntüsü de kaybolmaya başlayıp daha çok normal bir yenidoğan görünümünü almaktadır.
Bebeğinizi rahimininizin içinde çok daha aktif bir haldedir. Uyurken gözleri kapalıyken uyanık olduğu dönemlerde göz kapaklarını açabilir. Ayrıca rahim duvarınız da inceldiğinden dışarından gelen ışığı daha fazla algılayabilir. Ayrıca bu haftalarda sizden geçen antikorlarla birlikte bebeğinizin de bağışiıklık sistemi gelişiyor.
Büyüyen karnınız yürümenizi ve gece uyumanızı güçleştirebilir. Her ne kadar uyku güçleşse de gebelik haftanızın ilerlemesiyle birlikte vücudunuzun dinlenme ihtiyacı da artacaktır. Doğum yaklaştıkça doğum süreci ve bebeğinizle ilgili olan kaygılarınızın da artması uyuyabilmenizi zorlaştıracaktır. Bu kaygıları hissetmeniz doğal olmakla birçoğu gerçeği yansıtmamakta. Bunları kafanıza takmak yerine gece yatmadan önce güzel şeyleri düşünmeye çalışmak, ılık bir duş alıp rahatlamak, ılık süt içmek, yatmaya yakın egzersiz, yemek yeme ve sıvı tüketmekten uzak durmak daha rahat bir uyku uyumanızı sağlayabilir.
Gebeliğin son trimesteri olan bu dönemde bebeğinizdeki omega 3 yağ asitleri (DHA) birikimi artacaktır. Bu dönemde omega 3 yönünden zengin gıdalar tüketmek veya doktorunuza danışarak gerekirse ek DHA takviyesi almak bebeğinizin beyin ve görme siteminin gelişimi yönünden önemlidir. Ayrıca DHA desteğinin erken doğum ve doğum sonrası depresyondan koruyucu etkileri mevcuttur. Haftada 2 öğün iyi pişmiş balık tüketmek yeterlidir. Civadan zengin kabuklu deniz ürünlerini tüketmekten kaçının.
Bebeğiniz 2.3 kg ve 43-46cm civarındadır. Bu haftalarda bebeğinizin üzerini kaplayan verniks kazeoza denilen beyaz peynirimi tabaka kalınlaşacak sonraki haftalarda da dökülmeye başlayacaktır. Bebeğiniz büyüdükçe karnınızın dışından hareketlerini hatta ona konuştuğunuzda sesinize tepki verdiğini farkedebilirsiniz.
Bebeğiniz erkek ise testisleri bu haftalarda karın boşluğundan aşağı skrotumuna inecektir. % 3-4 kadar erkek bebekte doğumda testisler aşağı inmemiş olsa bile büyük bir kısmında 1 yaşına kadar bu iniş tamamlanacaktır.
Bebeğinizin tırnaklarının boyu da parmak uçlarına ulaşmıştır. Sizin tırnaklarınız da hızla uzamakla birlikte daha kırılgan olabilir. Böyle bir durumda biotin yönünden zengin besinler tüketmeye çalışın.
Gebelik hormonlarınızın etkisiyle ara ara bulanık görme ve göz kuruluğu gibi problemler yaşabilirsiniz. Her ne kadar bunlar geçici olup hamilelik sonrasında gerilese bile bu gibi durumlardan doktorunuzu haberdar etmeyi unutmayın. Preeklampsi gibi anne ve bebek hayati yönünden ciddi önemi olan ve annede tansiyon yükselği, idrarda protein kaybı gibi bulguları olan hastalıkta da görme bozuklukları olabilir.
Kabızlık, gaz ve şişkinlik gibi problemleriniz devam edebilir. Lifli gıdalar ve bol sıvı tüketmeyi unutmayın. Uzun süre tuvaletinizi yapamama durumunda da doktorunuzun onayı ile laksatif ilaçlar kullanıp rahatlayabilirsiniz.
Yine hormonlarınızın etkisiyle vajinal akıntılarda artış olabilir. Hatta bazen idrar kaçışmışsınız veya suyunuz gelmiş gibi bir hisse yolaçabilirler. Ancak su gelişi gibi hemen hastaneye gitmenizi gerektiren durumun ayırımını yapabilmniz için bu ıslaklık gibi durumlarda doktorunuza bilgi verip muayne için hastaneye başvurmanız gerekir.
Bu hafataya kadara henüz cildinizde çatlaklarınız olmamış olsa bile son dönemde bebeğinizin ve karnınızın hızlı büyümsine bağlı olarak ortaya çıkabilirler. Cildinizi sık sık nemlendirmeye ve bol sıvı tüketmeye özen gösterin. Ayrıca kilo alımınızın hızlı olmamasına özen göstermek de bu oluşumların daha az olmasını sağlayabilir.
Artık son 5 haftasınız. Bebeğiniz 35. haftada 2.4kg ve 46 cm civarındayken 39. haftaya geldiğinizde yaklaşık 48-53cm ve 3-3.6kg olacaktır. Bu haftalarda artık büyüdüğü ve hareket alanı da azalmış olduğu için tekmelerden ziyade dalgalanma ve dönme gibi hareketler hissedebilirsiniz.
Bebeğinizin beyni hızla gelişmekle birlikte onu koruyan kafatası yumuşak kalır. Bu durum dar doğum kanalından geçişini kolaylaştıracaktır. Böbrerkleri artık tam gelişmiştir. Karaciğerleri de büyük oranda çalışmaktadır. Fiziksel gelişiminin büyük bir kısmı tamamlanmıştır. Bundan sonraki dönemde artık vaktini kilo almak ile geçirecektir.
Rahminiz neredeyse göğüs kafesinizin hızasına kadar büyümüştür ve iç organlarınızı sıkıştırmktadır. Pubik kemiğinizden rahminizin tepe noktasına kadar olan mesafenin uzunluğu yaklaşık gebelik haftanıza eşdeğerdir. Yani 35. haftanızda bu mesafe de yaklaşık 35 cm.dir. Mesanenize yaptığı baskı sık sık idrara çıkma ihtiyacınızı da açıklayacaktır.
Bu haftalarda neredeyse tün sistemler gelişmiştir. Sadece sindirim sistemi henüz anne karnında beslenmesi olmadığından tam gelişmemiştir. Bebek doğduktan sonrası ilk yıl içerisinde hızla gelişecektir.
36. hafta civarında bebeğiniz artık yavaş yavaş kanala girmeye başlayabilir. Siz de rahminizin seviyesinin biraz daha indiğini daha rahat nefes aldığınızı ve midenize olan baskının azaldığını hissedebilirsiniz. Bir hafifleme tarifleyebilirsiniz.
37. hafta civarında doktorunuz vajinal salgılarınızdan bir örnek alarak Grup B streptokok denilen bir bakteriyi araştırmak isteyebilir. Ayrıca bu haftalarda yapacağı pelvik muayene ile doğum kanalınızın normal doğuma uygunluğu, doğumun yakın olup olmadığı hakkında da sizi bilgilendirebilir.
Karnınızdaki gerilmeye ve oluşacak çatlaklara bağlı olarak kaşınma hissiniz olabilir. Ancak yoğun ve özellikle geceler belirgin olan, avuç içleri ve ayak tabanlarında da olan kaşınma durumlarında doktorunuzu haberdar etmeyi unutmayın. Nadiren gebelik kolestazı denilen safra hastalıkları ile ilişkili bir hastalığın da ilk habercesi olabilir bu durum.
Bu haftalarda doktorunuzun da bilgisi dahilinde doğuma hazılrık egzersizlerinizi sıklaştırmayı unutmayın.
Artık bu dönem her an doğum belirtilerinin olabileceği bir dönemdir. Doktorunuzla ayrıntılı bir biçimde bu bulguların ne olduğu, hangi durumlarda hastaneye gelmeniz gerektiği gibi önemli detayları konuşmayı unutmayın.
38.haftada artık neredeyse tüm sistemleri tama yakın gelişmiştir. Bebeğiniz doğuma hazırlık olarak gövdesinde bulınan verniks denilen beyaz kremsi maddeyi ve lanugo denilen tüyleri döker. Bunların bir kısmını amniotik sıvı içerisinde yutabilir. Bu da onun ilk dışkısı olan mekonyum denilen koyu kıvamlı dışkının içeriğini oluşturur. Bu haftalarda yağ dokusunu arttırarak kilo alır. Sinir sistemi de doğduğunda dışarıdan gelecek uyaranlara adapta olacak şekilde gelişmeye devam eder.
Bu haftada sizde de uykusuzluk, doğuma bağlı heyecan ve kaygı düzeyi yüksek olabilir. Ayrıca doğum yaklaşırken bazı anneler göğüslerinden sarı beyaz bir sıvının geldiğini görebilir. Bu kolostrum dediğimiz bebeğinizi için çok önemli olan onun ilk besinidir. Korkmanızı gerektirecek bir durum yok bu tamamen doğaldır.
Bazı anneler doğum yaklaşırken ishal benzeri yumuşak ve sık tuvalete çıkma durumu yaşayabilir. Bol sıvı tüketip beslenmenize özen gösterin. Çok sık olması halinde doktorunuzu durumdan haberdar edin.
39.haftada artık bebeğinizi term yani gelişimini tamamlamış kabul ediyoruz. Daha doğuma vakit olmakla birlikte bu haftada doğacak bir bebekte tüm sistemlerin gelişiminin tamamlanmış olmasını bekliyoruz. Cildi bu haftada pembeden beyaza dönecektir. Cilt pigmentasyonu doğumdan sonraki aylarda tamamlanacağından cilt renginin tonu için bir ay daha beklemeniz gerekecek.
Bu haftada doğuma yönelik ipuçlarına dikkat edin. İshal, kusma, enerji parlamaları, kanlı sümüksü akıntı (nişane gelmesi) ilk işaretler olabilir. Su gelişi, kanama, bebek hareketlerinde azalma ve düzenli, dinlenmek veya pozisyon değiştirmekle geçmeyen ağrı durumunda hemen oktorunuzu haberdar edip yola çıkmaya hazırlanmanızda fayda olabilir.
Bazı annelerin bebeğin ters duruşu, daha önceden geçirilmiş rahim ameliyatları, bebeğin iri olması gibi tıbbi sebeplere bağlı olarak sezaryan olması gerekebilir. Tıbbi nedene bağlı planlı sezaryan durumunda bu haftalarda doğumunuz planlanmış olabilir. Öncesinde doktorunuz ile detaylı bir şekilde konuşarak anestezi şekliniz ve doğumda yaşayacaklarınız hakkında bilgi alabilir ve sezaryan ile ilgili kaygılarınızı azaltabilirsiniz.
39. Haftada artık bebeğinizi term yani gelişimini tamamlamış kabul ediyoruz. Daha doğuma vakit olmakla birlikte bu haftada doğacak bir bebekte tüm sistemlerin gelişiminin tamamlanmış olmasını bekliyoruz. Cildi bu haftada pembeden beyaza dönecektir. Cilt pigmentasyonu doğumdan sonraki aylarda tamamlanacağından cilt renginin tonu için bir ay daha beklemeniz gerekecek.
Bu haftada doğuma yönelik ipuçlarına dikkat edin. İshal, kusma, enerji parlamaları, kanlı sümüksü akıntı (nişane gelmesi) ilk işaretler olabilir. Su gelişi, kanama, bebek hareketlerinde azalma ve düzenli, dinlenmek veya pozisyon değiştirmekle geçmeyen ağrı durumunda hemen oktorunuzu haberdar edip yola çıkmaya hazırlanmanızda fayda olabilir.
Bazı annelerin bebeğin ters duruşu, daha önceden geçirilmiş rahim ameliyatları, bebeğin iri olması gibi tıbbi sebeplere bağlı olarak sezaryan olması gerekebilir. Tıbbi nedene bağlı planlı sezaryan durumunda bu haftalarda doğumunuz planlanmış olabilir. Öncesinde doktorunuz ile detaylı bir şekilde konuşarak anestezi şekliniz ve doğumda yaşayacaklarınız hakkında bilgi alabilir ve sezaryan ile ilgili kaygılarınızı azaltabilirsiniz.
Bu hafta artık gebelik sürecinizin dolduğunu kabul ettiğimiz zamandır. Ancak gebelin yaklaşık %30'u doğumunu bu haftadan sonra yapmaktadır o yüzden telaş etmenize gerek yok.
Bebeğiniz 3-4 kg ve 48-56cm arasında olabilir. Üzerindeki lanugo tüylerini ve verniks kazeoza denilen kremsi maddeyi dökmüş olduğundan bu haftada doğan bebeklerde cilt biraz daha kuru görünümde olabilir. Bu geçici bir durumdur doğum sonrası normale döner. Geçen süreye bağlı olarak doğumda bir miktar tırnaklarının da uzamış olduğunu görebilirsiniz.
Bu haftada doktorunuz ile detaylı bir şekilde doğum planlamanızı yapmanızda fayda var. Olası riskler nedir, hangi noktada doğum induksiyonu ile doğumu başlatmak gerekir, hangi durumlar sezaryan doğumu gerektirir, hangi noktada ne gibi bulgulara özellikle dikkat etmeniz gerekir gibi başlıkları konuşmanızı öneririz.
Bu haftada doğum egzersizlerinizi, günlük yürüyüşlerinizi sıklaştırmaya, bebek hareketlerini yakından takip etmeye özen gösterin. Ayrıca bu dönemde doktorunuza bebeğinizin iyilik halini değerlendirmek açısından daha sık gitmeniz gerekebilir.
Bebeklerin az bir kısmı da 41. haftadan sonra gelmeye karar verebilir. Eğer doktorunuzun kontrolünde bebeğinizin durumu iyi, bebek hareketleri normal ve doktorunuz da beklemenizin uygun olduğunu belirtmiş ise telaş etmenize gerek yok. Siz sadece bol hareket ve bebeğin yakın takibi ile büyük günü beklemeye devam edin.
Şu ana kadar bebeğiniz hala gelmemiş ise telaşlanmayın. Gebeliklerin %5'inden azı 42. haftayı geçirebilse de bu hafta özellikle daha dikkatli olunması gereken bir dönemdir. Doktorunuz siz daha sık görmek isteyebilir. Ayrıca artık nasıl bir yol izleyeceğiniz hakkında daha detaylı konuşup fikir birliğine varıp sonucunda da sağlıkla bebeğinizi kucağınıza alacağınız dönemdesiniz.